Κωνσταντίνος Γιάνναρης: «Κυρίως φοβάμαι το φόβο μου»

Posted: 8 Φεβρουαρίου, 2009 in Γιάνναρης Κωνσταντίνος
Ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης, ένας από τους σημαντικότερους κινηματογραφιστές της γενιάς του, ετοιμάζεται να σαλπάρει… Αν η τελευταία του ταινία «Ομηρος» πήγαινε με λεωφορείο, η καινούρια θα πραγματοποιηθεί εν πλω μέσα σε δεξαμενόπλοιο. Μέχρι τότε, όμως, θα… δέσει στο θέατρο «Χώρα» γιατί εκεί, στη δεύτερη σκηνοθετική δουλειά του στο θέατρο, ανεβάζει το έργο του Μάριους φον Μάγενμπουργκ «Eldorado». Μια μαύρη κωμωδία με πρωταγωνιστές τα μέλη μιας μεγαλοαστικής οικογένειας που βουλιάζει εξαιτίας της φιλοδοξίας του απατεώνα γαμπρού, καταμεσής ενός εμφυλίου πολέμου.

Ο σκηνοθέτης στήνει μια σύγχρονη παράσταση και με κυνικό τρόπο υπογραμμίζει την τραγικότητα των ηρώων (Θάνος Σαμαράς, Γιώτα Φέστα, Διόνη Κουρτάκη, Λεωνίδας Καλφαγιάννης, Γιούλη Τάσιου, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος) και τη γελοία ειρωνεία της πτώσης τους. Ο Κ. Γιάνναρης έχει τον δικό του τρόπο επικοινωνίας. Είρων, κυνικά ειλικρινής, άμεσος, μερικές φορές ωμός αλλά και συναισθηματικός. Να η πρώτη του κουβέντα: «Εφη… Και μένα με λένε Εφη. Βγαίνει από το Εφιάλτης!»…

– Καλύτερα επικοινωνείτε με γυναίκες ή με άντρες;

«Με γυναίκες. Ζούμε σε μητριαρχική κοινωνία. Οι άντρες αποτελούν πάντα το περικάλυμμα, ευνουχισμένοι από μητέρες, γιαγιάδες, θείες. Στην Ελλάδα έχουμε πολλή Μήδεια, πολύ μαχαίρι»…

– Η πρώτη σας θεατρική δουλειά ήταν στο «Σφενδόνη» μ’ ένα τρίπτυχο βασισμένο σε κείμενα των Μπέκετ – Κοκτό – Ντίκινσον. Πώς τα πήγατε με την Αννα Κοκκίνου;

«Θαυμάσια. Βέβαια, επιμηκύνθηκε ο χρόνος προετοιμασίας της παράστασης και μετά δυσκολευόταν να με πληρώσει. Σ’ αυτό το θέμα είμαι λίγο δύσκολος… Απείλησα ότι θα της καταστρέψω το σκηνικό αν δεν καταβάλει την αμοιβή μου, και το έκανε το επόμενο πρωί».

– Γιατί διαλέξατε το «Ελντοράντο» στη δεύτερη θεατρική σκηνοθεσία σας;

«Επειτα από τρία χρόνια απομόνωσης και γραψίματος, ήθελα ν’ αποκτήσω ξανά επαφή με ηθοποιούς. Μου άρεσε το έργο. Καλογραμμένο, χωρίς σκηνοθετικές οδηγίες, αφήνει χώρο στο σκηνοθέτη να μαντέψει πράγματα. Μερικές φορές αυτή η ελευθερία είναι εκνευριστική… Ηρωας είναι ένας συμπαθής, αποτυχημένος απατεωνίσκος μιας ιστορίας που παραπέμπει στα τελευταία γεγονότα της Αθήνας, της Βαγδάτης, της Γάζας, της Αμερικής… Γεγονότα που στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουμε με την ελαφρότητα του ελληνικού πολιτικού λόγου συμπυκνωμένη σε μια σειρά κλισέ. Δες στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων πόσο μελό, πόσο τετριμμένες εκφράσεις… Πάντως με τον Ομπάμα, αρχίζεις και ελπίζεις. Και μόνο που ανοίγεις την τηλεόραση και βλέπεις έναν φυσιολογικό άνθρωπο στον Λευκό Οίκο, χωρίς την ταξική προέλευση των προκατόχων του, ικανό να σχηματίσει μια πρόταση, αναθαρρεύεις. Τι θέλει και τι μπορεί να κάνει, είναι άλλο θέμα».

– Στις ταινίες σας πραγματεύεστε οργισμένα κοινωνικά ξεσπάσματα. Τι σκέψεις κάνατε παρακολουθώντας τις κινητοποιήσεις των νέων στο κέντρο της Αθήνας;

«Ηταν μια νεωτεριστική πράξη έξω από οποιοδήποτε πολιτικό και κομματικό προηγούμενο σε ποιότητα και ένταση. Ακόμα κι αυτοί οι τσίφτηδες οι αναρχικοί έμειναν απέξω… Τις χάρηκα, αλλά φοβάμαι ότι δεν προοιωνίζονται καμιά πολιτική λύση σε εθνικό επίπεδο. Απ’ την άλλη γελάω με τη στοχοποίηση της αστυνομίας. Πολλοί ξεπλένουν έτσι τις δικές τους αμαρτίες για τις κομπίνες, τον εύκολο πλουτισμό. Ποιοι στελεχώνουν τα ΜΑΤ; Παιδιά χωρίς γνώση, παιδεία, πειθαρχία, κακοπληρωμένοι προλετάριοι που τρύπωσαν σε μια δουλειά. Και τώρα, παραταγμένοι στην Πανεπιστημίου, δεν πιστεύουν αυτά που βλέπουν τα ματάκια τους».

– Εσείς είστε αριστερός ή αναρχικός;

«Ελπίζω να μη συνδέετε την αριστερά με κομμουνιστικές ανοησίες, Στάλιν κ.λπ. Διότι υπάρχει κόσμος που ακόμα υπερασπίζεται τέτοια πράγματα. Δεν ήμουν ποτέ ΚΚΕ. Στην Αγγλία ανακάλυψα μια ελευθεριότητα που αφορούσε ιδέες και σώμα και ξεμπλόκαρα. Κανείς δεν ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει το εργαλείο της σοσιαλιστικής κοσμοθεωρίας. Ομως, βρίσκω λανθασμένες τις αναρχικές ιδέες, παρά την οργή που νιώθω. Το κράτος δεν είναι μόνον κατασταλτικός μηχανισμός αλλά και ωφέλιμη κοινωνική σύμβαση».

– Το μυαλό σας, δηλαδή, είναι προς τη σοσιαλδημοκρατία;

«Μάλλον ναι. Οχι, βέβαια, προς αυτήν του Μπλερ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη είναι ότι τα τελευταία χρόνια εξαντλήθηκε κι αυτός ο περίφημος τρίτος δρόμος. Αριστερές και δεξιές πολιτικές εφάπτονται στην ουσία. Δημιουργήθηκε ένα τεράστιο κενό και αμφιβάλλω αν μελλοντικά θα γεμίσει με αριστερό περιεχόμενο».

  • Με το χιούμορ συγχωρείς τα πάντα

– Σε τι θεό πιστεύετε;

«Είμαι μαχητικά άθεος. Μ’ αρέσει η καμπάνια στα λεωφορεία του Λονδίνου: «Μάλλον δεν υπάρχει θεός. Οπότε ηρεμήστε και χαρείτε τη ζωή σας». Κάποιοι μάλιστα το ήθελαν πιο ξεκάθαρο. Μέχρι τη στιγμή που θ’ αποδειχτεί ότι υπάρχει, θα δηλώνω θαρραλέα άθεος».

– Τι δίνει ελπίδα στη ζωή σας;

«Το πάθος, το σεξ, η ανάγκη ν’ αγαπήσω και να επικοινωνήσω, η οργή μου με τις αδικίες, κυρίως τις μικροαδικίες».

– Περιγράφετε καταστάσεις διέγερσης…

«Είναι η απεγνωσμένη ζωτικότητά μου… Μεγαλώνοντας προσπαθώ να γίνω λίγο συντηρητικός – το επιβάλλει και η φύση. Αλλά δεν μου βγαίνει. Μπορείς να πεις ότι πρόκειται για μια ψυχονοητική ανωμαλία».

– Τι εκτιμάτε στους άλλους;

«Το ειρωνικό χιούμορ. Αν το διαθέτει κάποιος, του συγχωρώ τα πάντα. Ακόμα κι αν είναι δεξιός, παλαιοημερολογίτης, αστός».

– Και τι φοβάστε;

«Κυρίως φοβάμαι το φόβο μου. Καταστάσεις που σωματοποιούνται όπως οι κρίσεις που με πιάνουν στο μετρό, ειδικά στο σταθμό της Ομόνοιας, στα έγκατα της γης. Νιώθω ασφυξία, σαν να είμαι θαμμένος στην πυραμίδα του Φαραώ. Το αντιμετωπίζω με χάπια και ψυχανάλυση. Οπως και τη μανιοκατάθλιψη, τις αγορακλειστοφοβίες που έχουν να κάνουν με τις τεράστιες ενοχές μου και χαμηλή αυτοεκτίμηση».

– Σκέφτεστε και το θάνατο;

«Κάθε μέρα. Την αυτοκτονία την έχω σκεφτεί πολλές φορές, όχι όμως το τελευταίο διάστημα».

– Λένε ότι είστε πνεύμα αντιλογίας: εριστικός, επιθετικός. Σκεφτήκατε ποτέ να αλλάξετε στάση;

«Για την αλήθεια σου, όποια κι αν είναι, μάχεσαι. Δεν μπορώ να μείνω άλαλος. Αλλά είμαι καλό παιδί, συναισθηματικός, συμπονετικός, με κατανόηση. Βέβαια δεν γίνεται να υποφέρουμε κάθε μέρα. Θα λιώσουμε. Θα μας καταβροχθίσει το κλισέ του πόνου μας και θα γίνουμε υποκριτές»…

– Πώς επιβιώσατε δουλεύοντας στη διαφήμιση;

«Ηταν μια περίοδος τριών χρόνων που δούλεψα πολύ κερδίζοντας λεφτά, αλλά κατάφερε να με διαβρώσει. Είναι χώρος που κάνει κακό στο σκηνοθέτη. Το καταλαβαίνεις βλέποντας μια ταινία γυρισμένη από ρεκλαματζή».

– Είχατε πρότυπα στο ξεκίνημά σας;

«Μου άρεσε το αμερικάνικο σινεμά στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ξεχωρίζω όμως και τον Κακογιάννη και τον Δαμιανό, παρόλο που υπήρξε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα για την εποχή που δούλεψε ως ηθοποιός και ως σκηνοθέτης. Μου άρεσε και το «Σπιρτόκουτο» του Οικονομίδη. Ωραία γκαγκς, υπερβολική βωμολοχία αλλά θα μου πεις έτσι μιλούν οι Ελληνες. Δεν με αφορούν τα φαντάσματα του παρελθόντος στο χώρο του σινεμά. Βλέπω τι καλό φέρνουν οι νεότερες γενιές».

– Απ’ την άλλη βρίσκεστε δίπλα δίπλα με την Αντζελα Δημητρίου σε τηλεοπτική εκπομπή…

«Στην εκπομπή των Μπακοδήμου-Σεργουλόπουλου με αφορμή τη δουλειά μου. Είχε ξεσπάσει όλο αυτό το σαχλό ομοφοβικό κύμα με τους γάμους των γκέι στην Τήλο. Μετά από μένα είχε σειρά η Αντζελα κι έτσι βρεθήκαμε μαζί στον καναπέ. Ηθελα να την γνωρίσω. Μ’ αρέσει η φωνή της, έχω βάλει μάλιστα, τραγούδια της σε ταινίες μου. Οταν χρειάζεται να διαφημιστεί μια δουλειά μου, πηγαίνω στην τηλεόραση. Φυσικά όλοι ξέρουμε πώς λειτουργεί το σύστημα: ως φερέφωνο της κυβέρνησης τα κρατικά κανάλια, ως μοχλοί πίεσης για οικονομικά συμφέροντα τα ιδιωτικά».

– Την άνοιξη ξεκινάτε την προετοιμασία νέας ταινίας και το φθινόπωρο γυρίσματα.

«Με θέμα τα όρια της ανεκτικότητας και της «ανεξιθρησκίας»: Ο καπετάνιος ενός δεξαμενόπλοιου που πλέει σε διεθνή ύδατα διασώζει 30 εφήβους, ναυαγούς από εμπόλεμη χώρα. Δεν μπορεί να τους αποβιβάσει πουθενά γιατί δεν τους δέχεται κανείς. Η στοργική σχέση που είχε αναπτύξει με τα παιδιά αρχίζει να μεταλλάσσεται. Μ’ αρέσουν οι κλειστοφοβικοί χώροι, καζάνια που βράζουν, με χαρακτήρες εγκλωβισμένους σε αυτοκίνητα, λεωφορεία, πλοία».

– Οι κριτικές σάς επηρεάζουν;

«Δεν υπάρχουν σοβαροί κριτικοί κινηματογράφου στην Ελλάδα, δεν γνωρίζουν το αντικείμενο. Δεν μπορούν να ξεχωρίσουν έναν 85άρη φακό από έναν 135άρη. Αν είσαι τυχερός και διαβάσεις μια ενδιαφέρουσα κακή κριτική για τη δουλειά σου, μαθαίνεις. Δεν μου έχει συμβεί»…

  • Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ – φωτ.: Π. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 08/02/2009

Σχολιάστε