«Eλα, έλα» να σου χαρίσω το φεγγάρι…

• Η Ξένια Καλογεροπούλου πρωταγωνιστεί σε μια παράσταση σαράντα λεπτών για θεατές από δύο μέχρι έξι χρονών

Στη σκηνή θα βρίσκεται ένα φεγγάρι, μία ηθοποιός κι ένα μαξιλάρι. Στη θέση του κοινού θα κάθονται μικροί θεατές, από 1,5-2 ετών μέχρι 5-6. Η Ξένια Καλογεροπούλου θα παρουσιάσει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών μια παράσταση θεάτρου για προνήπια και νήπια, από τις ελάχιστες που έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα. Και η γυναίκα που συνέδεσε το όνομά της με την ανάπτυξη του παιδικού θεάτρου στη χώρα μας, που έχει ανεβάσει δεκάδες παραστάσεις παιδικού θεάτρου κι έχει υπογράψει πολλά έργα που γνώρισαν σε μικρούς θεατές την τέχνη του θεάτρου θα παίξει για πρώτη φορά μπροστά σε παιδιά, στο έργο που η ίδια εμπνεύστηκε και έγραψε με τίτλο «Ελα, έλα».

Μια παράσταση μόλις 40 λεπτών, ένα έργο χωρίς λόγια. Τι αφηγείται ένα έργο χωρίς λόγια;

«Η βασική του ιδέα είναι ότι όλοι διαρκώς κάτι θέλουμε, κάτι ψάχνουμε. Αυτό το άπιαστο, το άγνωστο, που δεν ξέρουμε τι είναι συχνά το ταυτίζουμε με το φεγγάρι. «Τι θέλεις να σου χαρίσω, το φεγγάρι;» Για τα παιδιά πάλι το φεγγάρι είναι πάντα κάτι γοητευτικό, που πολύ θα ήθελαν να αγγίξουν. Αυτό είναι το βασικό ερέθισμα. Από ’κει και πέρα, η ιστορία μας είναι η ιστορία μιας σχέσης. Είναι σχεδόν μια ερωτική ιστορία. Υποδύομαι τη Μία, που μπορεί να είναι παιδί, αλλά μπορεί να είναι και γιαγιά. Δεν ξέρω ποια είναι, είναι Μία και είμαι εγώ. Αυτή η Μία δεν ξέρει τι θέλει και δεν μπορεί να κοιμηθεί και ξαφνικά βλέπει στο παράθυρο ένα φεγγάρι που δεν συμπεριφέρεται απολύτως φυσιολογικά. Φεύγει, ξανάρχεται, υπακούει σε διαταγές της, κρύβεται, μέχρι που μπαίνει μέσα στο δωμάτιό της. Κι από αυτό το σημείο αρχίζει αυτή η περίεργη σχέση της Μίας με το φεγγάρι…».

Και σ’ αυτό το σημείο η Ξένια Καλογεροπούλου αρχίζει να αφηγείται με πάθος τον ρόλο που θα παίξει στη σκηνή του θεάτρου «Πόρτα» και περιγράφει ακριβώς ό, τι ζούμε όλοι, από τα πολύ μικρά παιδιά μέχρι τους υπερήλικες, με τις σχέσεις μας: διεκδικούμε, θυμώνουμε, αγαπιόμαστε, θέλουμε να κυριαρχήσουμε, ζηλεύουμε, επιβαλλόμαστε… Γιατί ακριβώς αυτό είναι το έργο, μια αφήγηση χωρίς λόγια για όσα αισθανόμαστε γι’ αυτό που πάρα πολύ επιθυμούμε.

Η Ξένια Καλογεροπούλου παρακολούθησε το προηγούμενο διάστημα, σ’ ένα Φεστιβάλ Βρεφικού Θεάτρου στην Μπολόνια, τριάντα περίπου παραστάσεις για μωρά. Μόλις γύρισε από εκεί, «πετάχτηκε η ιδέα και ήταν έτοιμη. Αυτό που δεν είχα προβλέψει είναι ότι ήταν πάρα πολύ δύσκολο τεχνικά. Γιατί το φεγγάρι είναι βίντεο, δεν είναι ένα φωτάκι. Ετσι υπάρχει ένας δημιουργός βίντεο από πίσω, η Νάνσυ Μηνιαδάκη, που ζει και δουλεύει στο Βερολίνο. Αν σκεφτεί κανείς ότι τη μουσική της παράστασης υπογράφει ο Κορνήλιος Σελαμσής που ζει και δουλεύει στο Αμστερνταμ, είναι μια παράσταση… ευρωπαϊκή!». Παραδέχεται ότι η μεγάλη δυσκολία της παράστασης –και το στοίχημά της– είναι να ξεχάσει ότι το φεγγάρι είναι ένα βίντεο και ότι πρέπει να το αντιμετωπίζει ως έναν ακόμη ηθοποιό πάνω στη σκηνή. «Πρέπει να του θυμώνω, να το αγαπάω, να φτιάχνουμε αυτή τη σχέση διαρκώς. Οσο το πετυχαίνουμε, τόσο καλύτερο γίνεται».

Ομολογεί επίσης ότι έχει γράψει πάρα πολλά για τους άλλους και δυσκολευόταν μέχρι τώρα να γράψει για τον εαυτό της. Ομως, στην προκειμένη περίπτωση, αισθάνεται αυτήν την παράσταση κι αυτήν την ιδέα σαν κάτι πολύ δικό της και θέλει να το παίξει η ίδια. «Ηταν πολύ μέσα μου όλο αυτό, χωρίς να ξέρω γιατί».

Δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι οι μικροί θεατές μπορούν να διαπαιδαγωγηθούν από τόσο μικρή ηλικία στη θεατρική τέχνη, όταν αυτό είναι συμβατό με την ηλικία τους. Μας εξηγεί ότι βρεφικό θέατρο κάνει τα τελευταία χρόνια η πολιτιστική εταιρεία Artika. «Είδα δουλειά τους και ήταν πολύ συμπαθητική. Βέβαια δεν είναι κάτι που επιχειρηματικά συμφέρει, γιατί το βρεφικό θέατρο δεν μπορεί να παιχτεί σε πολύ μεγάλες σκηνές. Δεν μπορείς να έχεις μια τεράστια πλατεία γεμάτη μωρά! Απευθύνεσαι εκ των πραγμάτων σ’ ένα πολύ μικρό αριθμό θεατών».

Αυθόρμητη, ειλικρινής, ανεπιτήδευτη, η Ξένια Καλογεροπούλου δεν έχει κανένα πρόβλημα να ομολογήσει ότι εδώ και αρκετά χρόνια δεν παρακολουθεί παραστάσεις παιδικού θεάτρου! «Εχω μεγαλώσει, έχω πολλά πράγματα να κάνω και βλέπω λιγότερες παραστάσεις γενικά (σ. σ. εκτός από τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών, όπου είναι από τους συνεπέστερες θεατές). Παλιότερα πήγαινα ακόμα και στις εξετάσεις των Δραματικών Σχολών. Τώρα θέλω να συγκεντρώνομαι σε ό, τι κάνω. Θα κάνω μια παρένθεση για να το εξηγήσω αυτό: με πήραν πρόσφατα από ένα δήμο για να με τιμήσουν, κάτι που γίνεται πολύ συχνά. Ε, δεν το αντέχω με τίποτα! Να πάω κάπου και να βγάζουν λόγους και να με παινεύουν, μου φαίνεται τερατώδες και πάρα πολύ ψυχοφθόρο. Τους λέω να τα κάνετε αυτά όταν πεθάνω, δεν χρειάζεται τώρα… Είμαι σε μια ηλικία που θέλω να κάνω αυτά που μου αρέσουν. Και, να χτυπήσω ξύλο, φέτος έχω ιδιαίτερη έμπνευση… Εκανα το “Ελα, έλα”, κάνω το χειμωνιάτικο, ετοιμάζω κι αυτό που θα κάνω του χρόνου. Θέλω να πω, μου χρειάζεται ο χρόνος και θέλω και να χαζεύω. Με τον άντρα μου, με τη γάτα μου… Δεν θέλω να ζορίζομαι. Παρ’ ότι όμως δεν παρακολουθώ συστηματικά παιδικό θέατρο, η αίσθησή μου είναι ότι έχουν γίνει περισσότεροι θίασοι απ’ ό, τι πρέπει. Αν σκεφτείτε ότι στο Λονδίνο υπάρχουν μόνο τέσσερις θίασοι για παιδιά… Μα ούτε οι ιδέες δεν μπορούν να βρεθούν σε τέτοια υπερπροσφορά ούτε οι άνθρωποι που θα επανδρώσουν ικανοποιητικά όλους αυτούς τους θιάσους, παρ’ ότι τώρα γίνεται πολύ πιο επαγγελματικά η όλη προσπάθεια. Ομως αυτό δεν φτάνει, πρέπει να βάλεις κάτι από την ψυχή σου… Σίγουρα είναι μια διέξοδος επαγγελματική, είτε για καλλιτέχνες είτε για επιχειρηματίες, που δεν βολεύονται στο θέατρο για μεγάλους και λένε ας κάνουμε για μικρούς… Δεν μπορείς να ξεκινάς όμως μόνο μ’ αυτό το σκεπτικό. Πρέπει να ξεκινάς από μία ανάγκη. Η δική μου περίπτωση δεν ήταν τέτοια, γιατί είχα θίασο για μεγάλους, μπορούσα να παίζω ό, τι θέλω και τελικά έχω εστιάσει στο παιδικό θέατρο γιατί το βρίσκω πιο σημαντικό».

Και δεν κρύβει πως ποτέ δεν είχε φανταστεί ότι θα έπαιρνε τέτοια ανταπόδοση και ικανοποίηση από αυτήν την ενασχόλησή της. «Εζησα στιγμές μεγάλης ευτυχίας στο παιδικό θέατρο».

Το «Ελα, έλα» παρουσιάζεται στο θέατρο «Πόρτα» από τις 19 ώς τις 27 Ιουνίου στις 6 μ. μ. Μόνο τις δύο Κυριακές (20 και 27/6) θα υπάρχει και δεύτερη παράσταση στις 12 το μεσημέρι. Σκηνοθεσία: Ξένια Καλογεροπούλου, Μάρθα Κλουκίνα. Βίντεο: Νάνσυ Μηνιαδάκη, Κώστας Χαϊδαλής. Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής.

Εξασκώντας τη φαντασία των παιδιών

Εκατόν ενενήντα παιδιά από 2 ώς 19 ετών εξοικειώνονται με το θεατρικό παιχνίδι και τρεις τάξεις ενηλίκων μαθαίνουν πώς να παίζουν με τα παιδιά παίζοντας θέατρο. Αυτό είναι το Εργαστήρι που ίδρυσε η Ξένια Καλογεροπούλου πριν από έξι χρόνια και είναι πολύ περήφανη γι’ αυτό. Ηταν μια ιδέα της Πέγκυς Στεφανίδου και ο βασικός στόχος είναι μέσω του θεατρικού παιχνιδιού να γνωρίσει το παιδί και τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του, να αναπτύξει την κρίση και τη φαντασία του και την επικοινωνία με τους άλλους.

«Κι αυτό γίνεται καταπληκτικά. Εχουμε παιδιά που είναι πέντε χρόνια και σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα ακόμα εργαστήρι που βγάζει νέους ηθοποιούς».

Είναι μια εξάσκηση της φαντασίας, που γίνεται μιας μεγάλης ποικιλίας δουλειά. «Εχω διδάξει κι εγώ, αλλά πολύ λίγο, γιατί κυρίως μαθαίνω πώς να διδάξω. Κι αυτό μ’ αρέσει», λέει βάζοντας στη διατύπωσή της μεγάλη δόση χιούμορ, αλλά και το πάθος του ανθρώπου που πράγματι δεν έχει σταματήσει να εμπνέεται, να διδάσκεται, να παθιάζεται με οτιδήποτε καινούργιο ανοίγεται μπροστά του.

Εύχεται να φοιτούσαν περισσότεροι εκπαιδευτικοί στα τμήματα των ενηλίκων, ώστε να βοηθηθεί και η δική τους δουλειά. «Η βασική εκπαίδευση θα έπρεπε να περιέχει αυτό που κάνουμε στο Εργαστήρι. Και το βασικό είναι να μάθουν οι δάσκαλοι για να το διδάξουν. Οτιδήποτε θα κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα, πιο ευφάνταστα, πιο φρέσκα, είναι ζητούμενο», συμπληρώνει.

Ο χειμώνας της κρίσης

Τον χειμώνα του 2010, που πιστεύει ότι θα είναι δύσκολος και για το θέατρο, θα παρουσιάσει το έργο «Ο τυχερός στρατιώτης», βασισμένο σ’ ένα ρωσικό παραμύθι, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου και σκηνικά Ελλης Παπαγεωργακοπούλου, που επιστρέφει στο θέατρο «Πόρτα» έπειτα από μια μικρή απουσία και μ’ ένα θίασο ηθοποιών που μάλλον δεν τους έχουμε ξαναδεί σε παιδικό θέατρο και πρότειναν μόνοι τους τον εαυτό τους: Αργύρη Ξάφη, Αννα Μάσχα, Αννα Καλαϊτζίδου, Κώστα Μπερικόπουλο, Βαγγέλη Χατζηνικολάου και Σωκράτη Κατσίκα. «Πολύ πιθανόν ο αριθμός των θεατών να είναι μικρότερος, γιατί ο κόσμος κόβει απ’ όπου μπορεί να κόψει. Δεν ξέρω καθόλου πώς θα αντιδράσουν και το κοινό και οι καλλιτέχνες. Εμείς θα κάνουμε αυτό που θεωρούμε καλύτερο για την παράσταση κι εκείνη την ώρα θα ξεχνάμε την κατάσταση γύρω μας. Νομίζω ότι δεν έχουμε καταλάβει ακριβώς τι ακριβώς συμβαίνει. Βέβαια, εκεί που θα αγοράζαμε δύο φουστάνια, συγκρατιόμαστε. Εχουμε μια επιφυλακτικότητα και προσπαθούμε να ζούμε μαζεμένα, αλλά φυσιολογικά και δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα μας τύχει». Οσο για το αν η τέχνη λειτουργεί ως διέξοδος και διαφυγή σε στιγμές κρίσης ούτε και σ’ αυτό απαντά με σιγουριά: «Δεν ξέρω γιατί υπάρχει τέχνη και τέχνη. Αν πάρουμε το θέατρο, μπορεί ο κόσμος να τρέχει σε κωμωδίες χαζές για μη σκέφτεται τίποτα».

• Της Ολγας Σελλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Kυριακή, 13 Iουνίου 2010