Σοφία Χιλλ: Μία ηθοποιός με υπαρξιακές αναζητήσεις

«Alarm», «Ιοκάστη» και «Κύκλος: Προμηθέας»: τρεις θεατρικές παραστάσεις σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, με κοινό στοιχείο τους την ίδια πρωταγωνίστρια – μια γυναίκα που ενδιαφέρεται για όσα συμβαίνουν μέσα της και γύρω μας

Της Ιωάννας Μπλάτσου
Φωτογραφίες: Γιώργος Κορδακης

Γεννήθηκε σε μια γειτονιά στη Ζωοδόχο Πηγή, κοντά στον Καρέα, αλλά μεγάλωσε σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Προέρχεται από μία οικογένεια με εφτά παιδιά.

«Εγώ είμαι το πέμπτο», μου είπε χαμογελώντας η Σοφία Χιλλ. «Είναι πολλά τα καλά της μεγάλης οικογένειας. Μαθαίνεις να συνυπάρχεις, να συνεργάζεσαι, να συμπάσχεις, να συμπορεύεσαι. Οπως και στο θέατρο».

Είναι απόλυτα δοσμένη στην τέχνη της, ευτυχισμένη μητέρα ενός πεντάχρονου αγοριού, σύγχρονη γυναίκα με υπαρξιακές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Δεν είναι τυχαίο που η επιλεκτική ηθοποιός πλάθει στη σκηνή του θεάτρου Αττις εντυπωσιακά διακριτούς και ολοκληρωμένους ρόλους.

Τώρα υποδύεται εκεί τη βασίλισσα Ελισάβετ Α’ στο «Alarm» και την Ιοκάστη στο ομώνυμο έργο του Γιάννη Κοντραφούρη, ενώ τον Ιούλιο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, θα ερμηνεύσει την Ιώ στο «Κύκλος: Προμηθέας» – πάντα σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου.

• Ως Ελισάβετ Α’ στο «Alarm» διαχειρίζεστε έναν ρόλο συνώνυμο με την εξουσία. Τι μορφή παίρνουν η δύναμη και η εξουσία όταν ασκούνται από μία γυναίκα;

«Η εξουσία από μία γυναίκα ίσως μας τρομάζει πιο πολύ, απλώς επειδή τη γυναίκα την έχουμε συνηθίσει κοινωνικά στον ρόλο του υποταγμένου. Η εξουσία όμως δεν έχει φύλο. Ολα τα όντα παλεύουν γι’ αυτήν. Το θέμα είναι πώς τη χειρίζεται αυτός που την έχει».

• Σε ποιες περιστάσεις ανάβει η σήμανση alarm για σας;

«Πότε σβήνει να ρωτάτε! Επηρεάζομαι πολύ από αυτά που βλέπω γύρω μου: ένα ηττημένο περπάτημα στον δρόμο, ένα χαμηλωμένο βλέμμα, την απόγνωση σε μια σιωπή, σε μια κίνηση. Δεν θέλει και πολύ για να μπεις σε κατάσταση συναγερμού».

• Τον τελευταίο καιρό η εικόνα της Ελλάδας μοιάζει αποκαρδιωτική, θολή, με πολλές σκιές. Ποια είναι η εικόνα της δικής σας Ελλάδας;

«Η δική μου Ελλάδα είναι αυτή η ιδανική, η συμβολική πατρίδα που κουβαλάω μέσα μου. Το φως, η ελευθερία πέρα από σύνορα, όρια και χάρτες. Οσο για την Ελλάδα του σήμερα, όταν όλος ο πλανήτης χτυπάει συναγερμό, δεν μπορεί να θλίβεσαι μόνο για τη δική σου καλύβα που καίγεται. Υπάρχουν χώρες που παλεύουν με πολύ άγριες καταστάσεις. Δεν νιώθω κάτοικος αυτής της χώρας αλλά του πλανήτη. Δεν αισθάνομαι κλειστά σύνορα γύρω μου. Οπότε για ποια κατάσταση της Ελλάδας μιλάμε; Η κατάσταση ολόκληρου του πλανήτη είναι αποκαρδιωτική. Η τάση του ανθρώπου να καταστρέφει χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες, η τάση «να περάσω εγώ καλά». Και το χειρότερο είναι ότι με όλα αυτά γινόμαστε φοβικοί, μίζεροι και αρχίζει το μίσος για τους «άλλους»».

• Πάντως και η Ιώ στο «Κύκλος: Προμηθέας» παρουσιάζεται ως η «άλλη», ως μια περιπλανώμενη πρόσφυγας.

«Μπορώ να πω ότι τη νιώθω, γιατί κι εγώ δεν έχω καταφέρει να αφομοιωθώ στην ελληνική πραγματικότητα. Αισθάνομαι συνέχεια με το ένα πόδι έξω, σαν μετανάστρια. Και μ’ αρέσει καμιά φορά όταν περπατώ στην πόλη και μου φαίνονται τα κτίρια ψηλά, τεράστια. Οπως αισθάνεται κάποιος που είναι σε ξένη πόλη. Σαν ηττημένος, όχι σαν κατακτητής. Είναι χρήσιμο να μπορείς να αισθάνεσαι ο «άλλος», να μπαίνεις στη θέση του. Σε απελευθερώνει από τον φόβο. Τον φόβο για τα κεκτημένα, αυτά που νομίζουμε ότι μας ανήκουν και δεν θέλουμε να τα χάσουμε. Τι μας ανήκει όμως τελικά; Ερχεται η ζωή, η φύση και τα ανατρέπει όλα».

• Ως μητέρα, τι σας φοβίζει στη σημερινή πραγματικότητα;

«Οταν στην ηλικία των 33 ετών έκανα τον γιο μου, τα πάντα άλλαξαν. Η ίδια η σχέση μου με τη ζωή, τον θάνατο, τον χώρο, τον χρόνο. Εχεις πια μια σημαντική αποστολή. Συμβαίνει μια κοσμογονική αλλαγή στη ζωή σου που ούτε την είχες φανταστεί. Με φοβίζει λοιπόν η σκέψη τού ότι τα παιδιά μας δεν θα έχουν κάποια στιγμή καθαρό νερό. Με απογοητεύει το ότι έχουμε εξοικειωθεί τόσο πολύ με τη βία, ώστε καταντήσαμε να παρακολουθούμε στην τηλεόραση καμένα και ακρωτηριασμένα σώματα τρώγοντας τη μισοψημένη μπριζόλα μας».

• Τι σας κάνει να ξυπνάτε το πρωί;

«Ο γιος μου, που είναι γεμάτος ενέργεια, όρεξη και την πεποίθηση ότι όλοι έχουν την ίδια διάθεση».

• Ποιες δικές σας παιδικές αναμνήσεις σάς συντροφεύουν μέχρι σήμερα;

«Οι καλοκαιρινές. Ενα καλύβι κοντά στη θάλασσα, όπου χανόταν η έννοια του χρόνου και του χώρου. Η αίσθηση της βαθιάς ελευθερίας. Η μυρωδιά από τα φασκόμηλα. Η γεύση του απλού φαγητού στα ξύλα κάτω από την αμυγδαλιά. Η φωνή της μάνας, πάντα ήρεμη, που τραγουδούσε ή μας διάβαζε – να ‘ναι καλά. Ο ήχος από την ξύλινη χτένα στα μαλλιά της. Το αίσθημα της άγριας πείνας και της έντονης δίψας – το πηγάδι μακριά και το φαΐ λιγοστό. Το αυτοσχέδιο θέατρο στο διπλανό αλώνι. Το τσούξιμο στα πόδια από τα βράχια και τα αγκάθια. Η επιδρομή στις συκιές και στα αμπέλια. Το τομάρι του φιδιού στο κεφαλόσκαλο, το λιοπύρι, η αλμυρή γεύση στο δέρμα…».

• Αν σας ζητούσα να βάζατε σε μία κάψουλα χρόνου κάτι για να βρεθεί από τις επόμενες γενιές, τι θα ήταν αυτό;

«Λίγο καθαρό νερό ή καθαρό αέρα».

H «Ιοκάστη» και το «Alarm» θα παίζονται στο θέατρο Αττις από το τέλος Μαΐου και τις αρχές Οκτωβρίου αντίστοιχα. Ο «Κύκλος: Προμηθέας» θα παιχτεί στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας (09-10/07), και στις ευρωπαϊκές πολιτιστικές πρωτεύουσες Κωνσταντινούπολη (22-24/07) και Εσεν (05-07/08).

Επιμέλεια: Αντα Μισθού
Μακιγιάζ-Μαλλιά: Χαρά Παπανικολάου (Smile)

ΓΥΝΑΙΚΑ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Χρήστος Λούλης & Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Οι «Αγγελοι» της Πειραιώς

Θα εμφανιστούν ως ζευγάρι στο έργο «Αγγελοι στην Αμερική», που θα ανέβει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Μας μιλούν για την άρρωστη εποχή μας αλλά και για τις θεραπευτικές δυνατότητες της κρίσης και της αυτοκριτικής Της Ιωάννας Μπλάτσου Φωτογραφίες: Θοδωρής Ψιαχος ΓΥΝΑΙΚΑ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Δείτε το video των backstage ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΟΥΛΗΣ «Μια πολύ συγκινητική στιγμή για μένα στο Ελληνικό Φεστιβάλ ήρθε το 2003 στην Επίδαυρο, στον «Iωνα». Στο τέλος της παράστασης η Λυδία Κονιόρδου, με μια φοβερά γενναιόδωρη κίνηση, με έσπρωξε μπροστά στο κοινό. Εμένα, ένα άγνωστο παιδί. Ηταν σαν να με σύστηνε στον κόσμο και στον χώρο. Ημουν στον έβδομο ουρανό! Για μένα ο ρόλος είναι ρόλος. Φέτος αισθάνομαι πολύ άνετα που παίζω έναν γκέι ρόλο. Δεν έχει για μένα διαφορά είτε παίζω τον γκέι, τον πρίγκιπα ή τον οδοκαθαριστή. Στο έργο του Τόνι Κούσνερ ένας ομοφυλόφιλος που πάσχει από AIDS είναι ένα πολύ εύστοχο σύμβολο για το ποιους ανθρώπους η κοινωνία θεωρεί περιθώριο. Πρόκειται για μια μεταφορά της αρρώστιας σε κοινωνικό επίπεδο. Φαινομενικά το άρρωστο κομμάτι της κοινωνίας είναι το περιθώριο, δηλαδή οι γκέι, οι ναρκομανείς, οι τρομοκράτες. Ολοι εκείνοι που ο ίδιος ο κοινωνικός ιστός εξέθρεψε ως περιθώριο. Αν κάποια πράγματα φοβίζουν εμένα τώρα, αυτά είναι η βία, ο θάνατος και η μοναξιά. Οταν γύρω μου ή μέσα μου κυριαρχούν αυτά τα στοιχεία, με χάνω. Νιώθω αμηχανία. Δεν ξέρω πώς να σταθώ απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις. Η κρίση, πάντως, μπορεί και να τροφοδοτεί την τέχνη πνευματικά ως ένα βαθμό. Η μεγάλη τέχνη χρειάζεται όμως κονδύλια. Ακόμα και ο Ντα Βίντσι είχε τους χορηγούς του. Βέβαια κι εγώ, όπως αρκετοί στη θέση μου, νιώθω ότι μπορώ να μιλήσω πιο εύκολα για όλα αυτά όταν είμαι πάνω στη σκηνή. Μπορώ να μιλήσω πιο εύκολα ακόμα και για τον εαυτό μου. Φοράω τη μάσκα του ρόλου, η οποία μου προσφέρει την αίσθηση της ανωνυμίας και την ψευδαίσθηση ότι είμαι αόρατος. Μιλάω ελεύθερα για πράγματα που μας καίνε όλους, χωρίς να νιώθω ότι θα ντροπιαστώ ή θα παρεξηγηθώ ή θα δυσαρεστήσω ως Χρήστος τον κόσμο. Από την άλλη, υπάρχουν στιγμές που αισθάνομαι ότι είμαι εγκλωβισμένος στην εικόνα μου. Με μπερδεύει όλο αυτό το πράγμα με τη μαρκετίστικη αξία του καλλιτέχνη. Γιατί όσο εύκολα πουλάς σήμερα, άλλο τόσο εύκολα μπορεί να μην πουλάς αύριο. Δεν κρύβω ότι πάντα υπάρχει αυτός ο φόβος στην ψυχή μου. Το σίγουρο είναι ότι μπορώ να βρω πάντα ελαφρυντικά για την οποιαδήποτε ανθρώπινη συμπεριφορά, εντός κι εκτός σκηνής. Θεωρώ δε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις παρεξήγησης το όλο θέμα μπλοκάρει στην ανάγκη που έχουμε οι άνθρωποι για επαφή. Αυτή όμως η ανάγκη δεν εκφράζεται πάντα με τον σωστότερο τρόπο. Αυτό το κατάλαβα πριν από δύο χρόνια: για μια περίοδο δούλευα τόσο πολύ, ώστε έχασα τον εαυτό μου, την ηρεμία μου, την υγεία μου, την προσωπική μου ζωή. Οταν το πράγμα έφτασε στο μη παρέκει, το έκοψα μαχαίρι. Γι’ αυτό φέτος, μετά τις 7 Ιουνίου, οπότε ολοκληρώνονται οι παραστάσεις του έργου «Αγγελοι στην Αμερική», η σκέψη μου θα φορέσει τα καλοκαιρινά της: θα φύγω για ένα δεκαήμερο διακοπών στην Κύπρο και μετά θα πάω όπου αλλού λάχει, απαραιτήτως με πολύ καρπούζι στην παραλία». ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ «Το έργο του Κούσνερ είναι αμείλικτο, περιγράφει το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει ο δυτικός κόσμος. Μάλιστα εδώ έχει υπάρξει μια παρεξήγηση. Το κείμενο δεν μιλάει μόνον για τους γκέι και το AIDS, αλλά σκιαγραφεί προφητικά, εφόσον γράφτηκε πριν από μία εικοσαετία, τη Δύση ως μία αυτοκρατορία που διαλύεται. Οσο για τον χαρακτήρα που υποδύομαι, τον Λούις, είναι αφόρητα μόνος του, αν και βρίσκεται σε μια σχέση με τον Πράιορ. Ως εκ τούτου, η ανθρωπιά του είναι νεκρή. Εχει ενταφιαστεί εξαιτίας του εγωισμού, του κυνισμού και των υπαρξιακών αδιεξόδων. Φυσικά το αδιέξοδο που βιώνουμε αυτήν την περίοδο δεν είναι μόνον ατομικό, ούτε αμιγώς ελληνικό. Είναι παγκόσμιο. Από την άλλη, ξέρουμε ότι ζούμε σε ένα κράτος που δεν οργανώθηκε ποτέ και από κανέναν. Ξέρουμε ότι είναι κακοφορμισμένο, ευάλωτο, ανήμπορο να αντιμετωπίσει το πρώτο κύμα μιας κρίσης. Ξέρουμε ότι ο ελληνικός τρόπος ζωής των τελευταίων 40 χρόνων θα οδηγούσε αναπόφευκτα στη σημερινή δεινή κατάσταση. Αυτό που ονομάζουμε «αμερικανικό όνειρο» ως πεμπτουσία της καλής ζωής έγινε για όλους μας το μόνο όνειρο. Ετσι σήμερα δεν ζούμε ως άνθρωποι. Προσπαθούμε για μια καλύτερη -με την υλιστική έννοια πάντα- ζωή, με κάθε κόστος. Κι όταν δεν μπορούμε να την έχουμε, δανειζόμαστε χρήματα που δεν είναι δικά μας, δανειζόμαστε αέρα δηλαδή. Είτε ως πολίτες είτε ως κράτος. Και τώρα πρέπει να τα επιστρέψουμε. Ομως, επειδή έχουμε μάθει να ζούμε καλά, αυτό μας κοστίζει. Ολη αυτή η περιρρέουσα ανασφάλεια μοιραία αφορά και τον χώρο του θεάτρου. Ολοι έχουμε άμεση εξάρτηση από τις οικονομικές παραμέτρους. Ειδικότερα, σε επίπεδο καλλιτεχνικής παραγωγής οι περικοπές και οι ακυρώσεις είναι ένα πρόβλημα με πρακτικές διαστάσεις: αν ένα θέατρο κλείσει, πολλοί επαγγελματίες θα μείνουν χωρίς δουλειά. Οσο για το δημιουργικό επίπεδο, μένει να δούμε πώς αυτή η κατάσταση θα εκφραστεί καλλιτεχνικά. Ελπίζω πάντως σε ένα ξεκαθάρισμα μετά από αυτή την περίοδο κρίσης. Ελπίζω να περιορίσουμε τις πολυτελείς ανάγκες μας, να επιστρέψουμε στη λογική «εργάζομαι και πληρώνομαι όσο μου αξίζει», να δημιουργήσουμε κοινωνικούς θεσμούς πιο συγκροτημένους. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος. Αν πρέπει να κάνω την αυτοκριτική μου, οφείλω να ομολογήσω ότι δεν αισθάνομαι μέσα μου πως πρέπει να αλλάξω. Κατά βάθος δεν νιώθω διατεθειμένος να αφήσω τη βολή μου. Επιπλέον, νομίζω ότι πολύς κόσμος σκέφτεται όπως σκέφτομαι εγώ. Ισως γιατί πάντα υπήρχε στην Ελλάδα ένα περιβάλλον που σε έκανε να αισθάνεσαι κορόιδο όταν είχες συλλογική συνείδηση. Ολα προωθούσαν τη βόλεψή μας. Ετσι όλοι μας έχουμε πάρει μαύρα χρήματα, όλοι έχουμε εξαπατήσει το κράτος και έχουμε μάθει να τα θεωρούμε αυτά εθνική μας μαγκιά. Αντί να μιλάμε λοιπόν για τα λαμόγια γενικώς και αορίστως, ας κοιτάξουμε το λαμόγιο μέσα μας». Το έργο «Αγγελοι στην Αμερική» σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη θα παίζεται στην Αποθήκη της Πειραιώς 260 το διάστημα 01-07/06. Πληροφορίες-κρατήσεις εισιτηρίων στην Πανεπιστημίου 39, στο τηλ. 210 3272.000 και στο http://www.greekfestival.gr. Επιμέλεια: Άντα Μισθού. Grooming: Πηνελόπη Ρεγκούκου (Image Pro Image). Ρεπορτάζ αγοράς: Καίτη Διακαινισάκη. Βοηθός φωτογράφου: Πέτρος Δελατόλας. Xρηστος Lουλης: βαμβακερό πουκάμισο (H&M). Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Βαμβακερό πουκάμισο (LAK.)