ΤΟΜΑΣ ΟΣΤΕΡΜΑΪΕΡ: «Ντρέπομαι που έρχομαι στην Ελλάδα»

• Ο διευθυντής της διάσημης Σαουμπύνε του Βερολίνου έρχεται στην Επίδαυρο για να παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα τον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ.

• Δηλώνει αριστερός, πιστεύει ότι η Μέρκελ έχει κάνει λάθος με τη στάση της απέναντι στη χώρα μας και θεωρεί ότι η πρόκληση για την πρόκληση στο θέατρο είναι μπανάλ

Συνεπής στην ώρα του τηλεφωνικού μας ραντεβού, νωρίς ένα πρωινό, ο Τόμας Οστερμάιερ , με καλή διάθεση και με όρεξη για κουβέντα, δεν έκρυψε τη χαρά του για την παρθενική του εμφάνιση στην Επίδαυρο ούτε και την οργή του για τη στάση της χώρας του απέναντι στην Ελλάδα και στους Ελληνες. Το 42χρονο παιδί του γερμανικού θεάτρου που σε ηλικία 29 ετών ανέλαβε τη βερολινέζικη Σαουμπύνε, συνεχίζει να ανεβάζει έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου με μια ανανεωτική ή και ριζοσπαστική ματιά…

Ο Τόμας Οστερμάιερ επιστρέφει στην Αθήνα σε δύο δόσεις και με δύο έργα, όπως το συνηθίζει: Προς το τέλος Ιουνίου θα δούμε τον «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ιψεν, που ανήκει στο ρεπερτόριο της Σαουμπύνε από το 2008, και τον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ, σε παγκόσμια πρώτη, στις αρχές Αυγούστου στην Επίδαυρο. Το 2006 είχε έλθει στο Φεστιβάλ Αθηνών με τη «Νόρα» και το «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας» (σε παγκόσμια πρεμιέρα) ενώ το 2008 σειρά είχαν ο «Αμλετ» και η «Λυσσασμένη γάτα».

– Κύριε Οστερμάιερ,έφθασε η ώρα να σκηνοθετήσετε και στην Επίδαυρο…

«Πολύ συχνά με ρωτούσαν γιατί δεν σκηνοθετώ στην Επίδαυρο. Ομολογώ ότι το φοβόμουν. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια που πηγαίνω για διακοπές ή ως θεατής, άρχισα να αλλάζω γνώμη. Το ζήτημα στην Επίδαυρο είναι ο χώρος, ο μεγάλος χώρος. Είναι πολύ δύσκολο να τοποθετήσεις κάτι μέσα σε αυτόν τον χώρο που να είναι εξίσου σημαντικό και δυνατό με τον ίδιο τον περιβάλλοντα χώρο. Χρόνια το σκεφτόμουν αλλά δεν το αποφάσιζα. Πέρυσι που ήλθα και είδα μια παράσταση- δεν θα σας πω ποιασκέφθηκα ότι θα μπορούσα πια να κατέβω κι εγώ εκεί… Ισως γιατί δεν πείστηκα με ό,τι είδα. Ισως να μην πεισθώ και με ό,τι κάνω εγώ».

– Τι άλλαξε;

«Νιώθω πιο έτοιμος, για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή έχω ένα πολύ δυνατό έργο, κάτι που θεωρώ απαραίτητο. Χρειάζεσαι ένα μεγάλο θέμα, ένα βαθύ έργο, που να κουβαλά σημαντικά πράγματα. Και, δεύτερον, ύστερα από δύο παραστάσεις στην Αβινιόν, στο Ρalais des Ρapes, η Επίδαυρος είναι ένας από τους λίγους χώρους όπου δεν έχω δουλέψει και σίγουρα ο ωραιότερος που, εγώ τουλάχιστον, γνωρίζω. Νιώθω λοιπόν τυχερός που μου δίνεται αυτή η ευκαιρία, αυτή η δυνατότητα. Είναι από τις εμπειρίες που ήθελα να ζήσω».

– Θα δώσετε πρεμιέρα στο αρχαίο θέατρο με τον «Οθέλλο»,ενώ νωρίτερα θα έχετε παρουσιάσει Ιψεν…

«Είναι δύο συγγραφείς που δεν συγκρίνονται. Ο Σαίξπηρ είναι μεγαλοφυΐα. Εχω ανεβάσει στο παρελθόν “Αμλετ”. Δουλεύοντας τα έργα του, σου προκαλούν τόσο μεγάλη ικανοποίηση, τόση χαρά. Εί ναι δώρο για τον καθένα μας, για όλους. Σαν ένα όνειρο».

– Γιατί επιλέξατε τον «Οθέλλο»;

«Συνήθως όλοι λένε ότι πρόκειται για ένα έργο με θέμα τη ζήλια. Και έτσι είναι. Μόνο που, πάνω απ΄ όλα, ο “Οθέλλος” αφορά δύο χαρακτήρες που ξεκινούν από πολύ χαμηλά κοινωνικά και κάνουν καριέρα μέσα σε ένα αστικό, καπιταλιστικό περιβάλλον. Αγωνιούν για το αν δικαιούνται ή όχι να ανήκουν σε αυτή την ανώτερη κοινωνική τάξη. Το λάθος του Οθέλλου είναι ότι έχει ξεχάσει τον φίλο του τον Ιάγο και προτιμά τους κοινωνικά ανώτερους. Οι άνθρωποι δεν τιμούν τους συνανθρώπους τους για αυτά που κάνουν, αλλά για το ποιοι είναι και από πού κατάγονται. Και αυτό προκαλεί θυμό και μίσος και την ανάγκη για εκδίκηση… Ο Ιάγος μου καταλήγει τρομοκράτης… Παράλληλα είναι και μια ιστορία αγάπης, καθώς υπάρχουν πολλά ζευγάρια μέσα στο έργο τα οποία την αναζητούν αλλά δεν τη βρίσκουν».

– Ο «Οθέλλος» σας διαδραματίζεται στο σήμερα;

«Το έργο είναι εκμοντερνισμένο, αλλά ελπίζω χωρίς κουταμάρες…».

– Από την άλλη, ο «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ιψεν θα λέγατε πως είναι ένας άνθρωπος του 21ου αιώνα;

«Ναι, ναι, απολύτως. Πρέπει να σας πω ότι όταν αποφασίσαμε να ανεβάσουμε τον “Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν”, προ διετίας, η οικονομική κρίση δεν είχε ξεσπάσει ακόμη. Κατά τη διάρκεια των προβών συνέβησαν όλα. Κάθε ημέρα βλέπαμε στις εφημερίδες πόσο κοντά σε όσα συνέβαιναν ήταν η παράστασή μας. Σοκαριστικό! Θυμάμαι την ιστορία ενός εκατομμυριούχου που αυτοκτόνησε γιατί ντρεπόταν: Είχε αναλάβει να επενδύσει χρήματα άλλων και δεν μπορούσε να τους αντικρίσει επειδή τα είχε χάσει όλα… Και έτσι έπεσε στις γραμμές του τρένου».

– Πιστεύετε ότι τα έργα του Ιψεν είναι σύγχρονα;

«Δεν μπορώ να μιλήσω γενικά. Τα έργα που έχω ανεβάσει, όπως η “Νόρα ή Το κουκλόσπιτο”, η “Εντα Γκάμπλερ”, ο “Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν” είναι, σύμφωνα με τη δική μου ματιά, κοντά στο σήμερα. Του χρόνου ανεβάζω στο Αμστερνταμ τους “Βρικόλακες” και πιθανώς στο τέλος της προσεχούς σεζόν να σκηνοθετήσω για το Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ τον “Εχθρό του λαού”, άλλα δύο έργα προς αυτή την κατεύθυνση».

– Η πρόκληση αποτελεί ζητούμενο;

«Δεν ξέρω αν είμαι πια προκλητικός και δεν με ενδιαφέρει πλέον. Μέλημά μου είναι το καλό θέατρο και για αυτό προσπαθώ. Η πρόκληση είναι κάτι πολύ μπανάλ για μένα. Μου είπαν ότι στην Επίδαυρο θα σκανδαλίσω αν ένας ηθοποιός μου καπνίσει επί σκηνής. Οπότε αν ήθελα να πετύχω κάτι τέτοιο, ξέρω και τον τρόπο. Απλώς το βρίσκω φθηνό… Σε τελική ανάλυση, όταν στήνω μια παράσταση δεν σκέφτομαι καθόλου το κοινό. Δουλεύω για να είμαι συνεπής με τον εαυτό μου και τους ηθοποιούς, για να είμαι συνεπής με το υλικό μου και την τέχνη μου. Η αληθινή επικοινωνία ενδεχομένως να σε οδηγήσει σε κάτι πραγματικά ενδιαφέρον και σημαντικό».

– Δεν σας ενδιαφέρει το κοινό;

«Φυσικά, αλλά μετά. Μου αρέσει να συζητώ με το κοινό, να επικοινωνώ μαζί του μετά την παράσταση».

• ΠΟΤΕ & ΠΟΥ

• «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ιψεν Πειραιώς 260 – Αίθουσα Η
• Παραστάσεις 24,25,26 & 27 Ιουνίου
• Ωρα έναρξης: 21.00
• Διάρκεια: 1 ώρα και 50 λεπτά,χωρίς διάλειμμα
• Εισιτήρια: 25 ευρώ, 20 ευρώ (μειωμένο), 15 ευρώ (φοιτητικό) (στα γερμανικά με ελληνικούς υπερτίτλουςΓιώργος Δεπάστας)
• Στις 6 και 7 Αυγούστου θα δοθεί η παγκόσμια πρώτη του «Οθέλλου» στην Επίδαυρο

Η ΜΕΡΚΕΛ ΕΚΑΝΕ ΛΑΘΟΣ

– Με δεδομένη την ευρωπαϊκή πραγματικότητα και τις σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γερμανία,πώς νιώθετε που θα δώσετε παραστάσεις στη χώρα μας;

«Ντρέπομαι που έρχομαι αυτή την εποχή στην Ελλάδα. Γιατί πιστεύω ότι η Μέρκελ έκανε τεράστιο λάθος με τη στάση της απέναντι στη χώρα σας και βλέπω τόση υποκρισία γύρω μας που τα θεωρώ όλα αυτά γελοία. Εμείς, στη Γερμανία, είμαστε πλούσιοι λόγω του ευρώ… Λοιπόν η στιγμή είναι δύσκολη. Φοβάμαι ότι εσείς οι Ελληνες πιστεύετε ότι όλοι οι Γερμανοί τάσσονται υπέρ της Μέρκελ. Δεν ισχύει για όλους μας. Δυστυχώς οι περισσότεροι το πιστεύουν γιατί είναι ηλίθιοι και διαβάζουν ταμπλόιντ, κίτρινο Τύπο που κάνει προπαγάνδα…».

– Δεν ήταν μόνο ο κίτρινος Τύπος σ΄ αυτή την υπόθεση…

«Οντως, αλλά για μένα, που είμαι αριστερός, τα πράγματα είναι αλλιώς. Δεν εκπλήσσομαι όμως. Ντρέπομαι, και ελπίζω να μπορείτε να κάνετε τους διαχωρισμούς ανάμεσα στους Γερμανούς. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι».

– Πιστεύετε ότι με την τέχνη ρίχνετε γέφυρες;

«Το πιο σημαντικό είναι ότι συνεχίζουμε ακόμη να μιλάμε και να επικοινωνούμε. Και η τέχνη είναι είναι τρόπος επικοινωνίας… Αλλά δεν έχουμε μόνο οικονομικά προβλήματα, υπάρχουν και τόσα άλλα, όπως το Ισραήλ και η Παλαιστίνη. Δεν πρέπει να αφήσουμε τις πολιτικές δυνάμεις, τη βία, να αντικαταστήσουν την επικοινωνία. Η τέχνη αποτελεί πάντα ένα μικρό ουτοπικό νησί επικοινωνίας. Και εγώ αυτό προσπαθώ να κάνω με τους ηθοποιούς αλλά και με το κοινό. Δεν μπορώ να αλλάξω τον κόσμο, αλλά μπορώ να συνδυάσω την τέχνη με την κουλτούρα. Και ξέρω ότι είναι εύκολο να μιλάμε για τέχνη σε εποχή ειρήνης…».

συνεντευξη στη ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | Κυριακή 13 Ιουνίου 2010

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=34&artId=305625&dt=13/06/2010#ixzz0qhlqKO9H

Τόμας Οστερμάγερ: «Σας φυλάω για έκπληξη το χρώμα του Οθέλου»

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 8 Μαΐου 2010

Ενας πανύψηλος, τσουρουφλισμένος από τον ήλιο νέος άνδρας, με καταγάλανα μάτια μικρού παιδιού. Ο ταλαντούχος Τόμας Οστερμάγερ, με φόντο την Ακρόπολη στην ταράτσα κεντρικού αθηναϊκού ξενοδοχείου, απολαμβάνει το ελληνικό καφεδάκι του. Εχει μόλις επιστρέψει απ’ την Επίδαυρο, όπου τον άρπαξε ο ήλιος ξαναβλέποντας ντάλα μεσημέρι εν ηρεμία, άδειο από σκηνικά, το αρχαίο θέατρο. Εκεί, στις 6 και 7 Αυγούστου, θα πάρει το σκηνοθετικό «βάπτισμα του πυρός» με τον σεξπιρικό «Οθέλο», μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Επιδαύρου με τη γερμανική «Σάουμπινε».

«Η Επίδαυρος είναι ανίκητη», λέει Ο Τ. Οστερμάγερ

Μου δείχνει στο i-phone του με ενθουσιασμό φωτογραφίες απ’ το σκηνικό: μια ελαφριά δεξαμενή γεμισμένη με μαύρο νερό -που υποτίθεται πως είναι πετρέλαιο. Πρόκειται για μια συμβολική αντανάκλαση του χρώματος του κεντρικού ήρωα; Θα διατηρεί, όμως, ο Οθέλος του το σκούρο χρώμα του; Το «τρομερό παιδί» του γερμανικού θεάτρου μάς το φυλάει έκπληξη.

Στο πίσω, πάντως, μέρος της δεξαμενής θα προβάλλονται σε βίντεο, που περισσότερο θα παραπέμπουν σε εικαστική εγκατάσταση παρά σε «ορθόδοξο» σκηνικό, μεγεθυσμένα και παραμορφωμένα τα πρόσωπα των ηθοποιών. Οποιος έχει δει πρόπερσι τον «Αμλετ» της «Σάουμπινε» θα αναγνωρίσει ασφαλώς την εκλεκτική συγγένεια μεταξύ των παραστάσεων των δύο σεξπιρικών τραγωδιών. Τουλάχιστον αυτό ο Οστερμάγερ το «προδίδει» από τώρα.

Πριν από τον «Οθέλο», που θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στην Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης θα φέρει στην αθηναϊκή «Πειραιώς 260», απ’ τις 24 ώς 27 Ιουνίου, μια ήδη καθιερωμένη παράστασή του: τον «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ιψεν, με τον κορυφαίο Γ. Μπίρμπλιχερ στον ομώνυμο ρόλο.

• Γιατί επιλέξατε να εισέλθετε στην Επίδαυρο με έναν Σέξπιρ, και δη με τον «Οθέλο»;

«Η απάντησή μου είναι, φοβάμαι, εντελώς μπανάλ. Θέλω τα επόμενα δέκα χρόνια να δουλέψω όλες τις σεξπιρικές τραγωδίες. Ακούγεται βαρετό, κοινότοπο και συντηρητικό. Αλλά την ίδια στιγμή, είναι… βαρετά αληθινό. Ο Σέξπιρ είναι ο καλύτερος δραματουργός. Στον «Οθέλο» πάντως οδηγήθηκα για σύνθετους λόγους».

• Επαιξε ρόλο ο χώρος, η «ανοικτή» επιδαυρική κλίμακα;

«Φυσικά. Οταν βρίσκεσαι στην Επίδαυρο και παρακολουθείς τον χώρο και την Ορχήστρα, αφουγκράζεσαι την ατμόσφαιρα και την Ιστορία, αυτομάτως θέτεις στον εαυτό σου το ερώτημα «τι μπορώ να κάνω εγώ εδώ;». Ο Γιώργος Λούκος πριν από 4 χρόνια, όταν πρωτοήρθα στην Αθήνα με το σεξπιρικό «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας», με είχε ρωτήσει τι θα ήθελα να ανεβάσω στην Επίδαυρο. Τότε του είχα απαντήσει πως το μοναδικό πράγμα που θα συνιστούσε μια συναρπαστική νέα πρόταση θα ήταν ο Μπέκετ. Ηθελα να μπει ο Μπέκετ στην Επίδαυρο με το «Περιμένοντας τον Γκοντό». Με πρόλαβε η Ντέμπορα Γουόρνερ με τις «Ευτυχισμένες μέρες». Υπάρχουν 15 έργα που θα μπορούσα να ανεβάσω αυτή τη στιγμή, μεταξύ των οποίων και ο «Οιδίποδας Τύραννος»».

• Γιατί τον αποφύγατε τότε;

«Ο συνδυασμός Επίδαυρος-αρχαία τραγωδία, αν και καλός, είναι προφανής. Αναζήτησα ένα νέο συσχετισμό, με ένα έργο που να διαθέτει δυνατή αφήγηση, σύγκρουση και γερά σφυρηλατημένους χαρακτήρες, αρετές της ελληνικής τραγωδίας. Αναζήτησα κάτι δυνατό και «μεγάλο» προκειμένου να μπορέσει να σταθεί σε ένα «μεγάλο» χώρο, όπως η Επίδαυρος. Δουλεύοντας τον «Οθέλο» βαθμηδόν τον ερωτεύτηκα. Στη δραματουργία και στη δομή του, το έργο είναι τέλειο. Καλύτερο απ’ τον «Αμλετ». Ο «Αμλετ» έχει περισσότερα επίπεδα και υποκείμενα. Ο «Οθέλος» έχει κέντρο, στο οποίο εστιάζει απόλυτα. Αυτή είναι η δύναμη αλλά και η αδυναμία του».

• Εχετε ξεκινήσει τις πρόβες, έχετε έτοιμο και το σκηνικό. Χθες ξαναείδατε τον χώρο της Επιδαύρου άδειο. Θα αλλάξετε κάτι; Φαντάζομαι εξαρχής στήθηκε η παράσταση προκειμένου να συνομιλεί με την «ανοικτή» μεγάλη επιδαυρική κλίμακα.

«Απολύτως. Τα τελευταία 4 χρόνια παρακολουθώ συστηματικά παραστάσεις στην Επίδαυρο. Ο λόγος που αρνιόμουν να δουλέψω ο ίδιος στην Επίδαυρο ήταν το μέγεθός της. Ελεγα «υπερβολικά μεγάλη! Υπερβολικά δυνατή! Ο χώρος και όχι η παράσταση είναι το γεγονός»».

• Σήμερα αυτό έχει αλλάξει;

«Νιώθω δυνατός και έτοιμος. Επιζητώ την πρόκληση του χώρου. Ετσι κι αλλιώς η Επίδαυρος είναι ανίκητη».

• Δουλέψατε τον «Οθέλο» στη σκηνοθετική γραμμή του «Αμλετ»;

«Εξελίσσω αυτό που ξεκίνησα με τον «Αμλετ», ο οποίος παρουσιάστηκε και σε ανοιχτό χώρο στη Γαλλία. Είμαι, δηλαδή, συνηθισμένος στο να βρίσκω λύσεις ώστε και στις τελευταίες κερκίδες ο θεατής να απολαμβάνει την παράσταση. Γι’ αυτό τον λόγο έχουμε μια βίντεο εγκατάσταση επί σκηνής. Η κάμερα κάνει close up στους ηθοποιούς, ώστε να μπορεί κανείς να τους βλέπει καθαρά από παντού. Η παράσταση έχει πολύ δουλεμένα φώτα και ζωντανή μουσική, που ανήκει στην αφρικανική παράδοση των φιλακούτι».

• Γιατί αυτό;

«Γιατί όταν ανεβάζεις τον «Οθέλο» αναπόφευκτα αναρωτιέσαι αν θα είναι έγχρωμος…».

• Ο δικός σας δεν θα είναι μαύρος;

«Δεν θα σας πω. Είναι η έκπληξη».

• Μας επιφυλάσσετε κι άλλες;

«Ολη η παράσταση είναι μια έκπληξη. Το σκηνικό μας είναι μια πισίνα με μαύρο πετρέλαιο, που όταν «αποσύρεται» εμφανίζεται μια έρημος».

• Οταν ετοιμάζατε τον «Αμλετ» με είχατε σοκάρει λέγοντας ότι είναι ηλίθιος. Πώς θα περιγράφατε τον Οθέλο;

«Είναι ένα ήρωας που το πρόσωπό του είναι καθρέφτης της καταγωγής του. Δεν μπορεί να τη σβήσει, σε αντίθεση με τον Ιάγο, με τον οποίο ωστόσο έχουν την ίδια καταβολή. Αυτό που μ’ ενδιέφερε, με άλλα λόγια, δουλεύοντας το κείμενο, είναι η βιογραφία του Οθέλου. Ο Οθέλος είναι ένας αριβίστας. Αυτή είναι η αλήθεια της βιογραφίας του. Είναι ένας άνθρωπος που απέκτησε εξουσία, ξεκινώντας σκλάβος. Η κυβερνώσα τάξη, το κατεστημένο τον αποδέχεται λόγω της εξουσίας που αποκτά. Τη στιγμή που δεν τον θέλει άλλο, μπορεί να απαλλαχθεί από την παρουσία του. Κι εγώ προέρχομαι από χαμηλά κοινωνικά στρώματα, φτωχή οικογένεια κι αμόρφωτους γονείς, οι οποίοι δεν ήθελαν να σπουδάσω τίποτα. Είμαι όμως ευτυχής που αυτό δεν το κουβαλάω στο πρόσωπό μου. Μπορώ και το κρύβω. Μπορώ να υποκριθώ ότι κατάγομαι από διανοούμενους. Ο Οθέλος κουβαλά την τάξη του στο χρώμα του προσώπου του. Αυτό ήταν ο καταλύτης στην ανάγνωση του έργου». *

Μ’ ενοχλεί η κρίση μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών

• Βλέπετε διαφορετικά τη γερμανική βοήθεια που θα δοθεί στην Ελλάδα απ’ τους συμπατριώτες σας, οι οποίοι σε ποσοστό 80% δεν θέλουν να «πληρώσουν» τα «σπασμένα των Ελλήνων»;

«Ο,τι συμβαίνει σήμερα πρόκειται για πρόβλημα του συστήματος. Οπότε με ενοχλεί αφάνταστα η τεχνητή κρίση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών. Η κατάσταση που βιώνουμε οφείλεται στην απελευθέρωση των χρηματιστηρίων στο τέλος της δεκαετίας του ’80, με «πρωτεργάτες» τη Θάτσερ και τον Ρίγκαν. Ετσι μπόρεσαν να κερδοφορήσουν κάποιοι στο χρηματιστήριο. Μιλώ για τον άμεσο αντίκτυπο της επικράτησης της νεοφιλελεύθερης Σχολής του Σικάγου. Αφ’ ότου ο κομμουνισμός κατέρρευσε, οι ΗΠΑ νόμιζαν ότι κυβερνάνε τον κόσμο. Ξέρουμε ποιοι είναι οι ένοχοι. Δεν έπεσε η κρίση απ’ τον ουρανό. Αλλά κάποιος πρέπει να πληρώσει τη «νύφη». Θα την πληρώσουμε όλοι. Η Γερμανία πληρώνει ήδη χρόνια τώρα».

• Με ποιο τρόπο;

«Η εργατική μας τάξη έχει να δει αύξηση των μισθών της τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Ετσι λειτουργεί η Ε.Ε. Επειδή οι μισθοί μας δεν αυξάνονται, μπορούμε να παραμένουμε μια ισχυρή σε εξαγωγές χώρα».

• Κατηγορείτε τον καπιταλισμό.

«Φυσικά!»

• Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης;

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μ’ αφορά καθόλου. Διεθνιστής είμαι. Παρακολουθούσα χθες στην τηλεόρασή σας τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ να λέει πόσο σημαντικό είναι για την Ευρώπη να σωθεί η Ελλάδα. Πολιτικολογεί αποσκοπώντας στην επανεκλογή του στο Ευρωκοινοβούλιο. Ωστόσο, αυτό που τόνιζε, με πρόσχημα την Ε.Ε., συνιστά ένα νέο είδος προστατευτισμού. Πριν από λίγα χρόνια λέγανε «πρέπει να σωθεί η Βαυαρία, για τη Γερμανία». Οπως επίσης «πρέπει να σώσουμε την Ανατολική Γερμανία, για τη Γερμανία». Πρόκειται για την παλιά γνώριμη σχολή του εθνικισμού. Το «πρέπει να σωθεί η Ελλάδα για την Ευρώπη» είναι, επίσης, ένα είδος εθνικισμού, ευρωπαϊκού εθνικισμού. Πρέπει να σώσουμε τον κόσμο, και όχι μόνο την Ευρώπη. Πρέπει να απαλλαγούμε μια και καλή από αυτό το ηλίθιο σύστημα των πολιτικών γουρουνιών! Πριν από λίγες ημέρες συσκέφθηκε στην Ουάσιγκτον το G20. Για άλλη μια φορά απέτυχαν να βρουν μια λύση ώστε να μην καταρρεύσουν πάλι αγορές. Αμέσως μετά, βγήκαν και κατηγόρησαν την Ελλάδα ότι είναι το πρόβλημα!»

• Το θέατρο πού συναντά τη σκληρή αληθινή ζωή; Σε ποιο σημείο τέμνεται η δουλειά της «Σάουμπινε» με όσα συζητάμε;

«Δείτε τον «Μπόρκμαν» μου τον Ιούνιο στην Πειραιώς. Ενας τραπεζίτης χρεοκοπεί και μπαίνει φυλακή. Δεν πιστεύει ότι είναι εγκληματίας. Οταν ο αληθινός έρωτάς του επιστρέφει, τον κατηγορεί ότι την κατέστρεψε, θυσιάζοντας την αγάπη της για το χρήμα. Ανεβάσαμε το έργο προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση. Στη «Σάουμπινε», όμως, εδώ και 10 χρόνια συζητάμε για την παγκόσμια κρίση που προξένησαν τα χρηματιστήρια και οι κερδοσκόποι τους – ό,τι προκάλεσε τον πόλεμο στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, για να μην αναφερθώ στην ισραηλοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Φέραμε στη «Σάουμπινε» Ισραηλίτες και Παλαιστινίους και παρουσίασαν δουλειά τους. Πήγαμε στην Τζενίν με δική μας παράσταση. Παρεμβαίνουμε έτσι στην εξωτερική και εγχώρια πολιτική μας. Φέραμε στη «Σάουμπινε» στοχαστές και πολιτικούς, τον Μπουρντιέ, τον Κον Μπεντίτ, τον Γιόσκα Φίσερ -ενώ ήταν υπουργός Εξωτερικών-, τον Αντόνιο Νέγκρι. Κάθε μήνα η πολεμική ανταποκρίτρια του «Spiegel» συζητά μαζί μας. Εχουμε δημιουργήσει ένα ισχυρό δίκτυο εναλλακτικών στοχαστών».

• Ακολουθείτε με έναν τρόπο τη γερμανική παράδοση του πολιτικού θεάτρου. Οχι με την έννοια του μανιφέστου. Το αντιμετωπίζετε ως χώρο όπου οι ιδεολογίες συναντώνται και συνδιαλέγονται.

«Δεν βγάζω κόκκινες σημαίες στη σκηνή, ούτε διατυπώνω μανιφέστα που γίνονται σλόγκαν. Αλλωστε, οι άνθρωποι που έρχονται στο θέατρο δεν ανήκουν ούτε στη ριζοσπαστική Αριστερά ούτε στην Ακροδεξιά».

• Μιλάτε για τη «Σάουμπινε» ή γενικά για τις γερμανικές σκηνές;

«Και για τα δύο. Στη «Σάουμπινε» κάνουμε ένα κοινωνιολογικό θέατρο, που περιγράφει και σχολιάζει την πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Στόχος μας είναι να απαντήσουμε στο ερώτημα «τι είναι ένα ανθρώπινο ον στην παρούσα συγκυρία;»»

• Για να πετύχετε τον στόχο σας, ενώ ανεβάζετε κλασικά έργα και διατηρείτε στο ακέραιο το κείμενο, «αναποδογυρίζετε» καταστάσεις και αποφορτίζετε συναισθήματα, δρώντας υπογείως «διαβρωτικά»;

«Ανήκω στη γενιά που άρχισε να βλέπει θέατρο όταν η σκηνική αποδόμηση στη Γερμανία ήταν στο αποκορύφωμά της. Οι σκηνοθέτες αποδομούσαν και κατέστρεφαν τα πάντα. Οταν στέκεσαι επάνω στα συντρίμμια δεν μπορείς να δημιουργείς ακόμα περισσότερα. Πρέπει να ενεργείς με τον τρόπο που δουλεύετε στην Ακρόπολη, εξετάζοντας μία-μία τις πέτρες, συνδέοντάς τες και αναστηλώνοντας το οικοδόμημα προκειμένου να ανακαλύψεις το νέο που θα προκύψει. Αυτό θέλω να κάνω κι εγώ στο θέατρο».